Helofytenfilter

Het zuiveren van afvalwater in een RWZI kost relatief gezien veel energie (voor transport en beluchting). Daarnaast zijn er chemicaliën nodig om het zuiveringsproces goed te sturen. Veel mensen geven er daarom de voorkeur aan om afvalwater met meer natuurlijke systemen te zuiveren.

Een robuuste en eenvoudige manier om het afvalwater van een woonwijk (of een of meerdere straten) op natuurlijke wijze te zuiveren, is het gebruik van een helofytenfilter. Een helofytenfilter kan normaal huishoudelijk afvalwater goed verwerken; aanpassingen in de woningen zijn niet nodig.

Beschrijving systeem

Het huishoudelijk afvalwater wordt via een voorbezinktank en vetvang naar het helofytenfilter geleid. Na passage door het filter kan het effluent naar de bodem of het oppervlaktewater worden afgevoerd. Het filter kan desgewenst zo worden geconstrueerd dat wordt voldaan aan de lokaal specifieke lozingsnormen.

Een helofytenfilter vraagt wel enige ruimte. Gemiddeld zal dat voor een woning zo’n 9 m² zijn. Deze ruimte kan worden gevonden in de groenstroken en parken of in de directe omgeving van de wijk of straat.

Recente ontwikkelingen

Behalve het conventionele helofytenfilter (zoals dat hierboven beschreven is) zijn er de laatste jaren meerdere typen helofytenfilters op de markt gebracht. Voor de toepassing in het stedelijk gebied kunnen het belucht helofytenfilter, het modulair helofytenfilter of het ondergronds helofytenfilter oplossingen bieden als er onvoldoende ruimte is voor een conventioneel helofytenfilter. Omdat deze filters worden belucht, is de zuiverende werking beter te sturen. De beluchting vergt wel meer energie. Deze oplossingen zijn wat duurder dan een conventioneel filter. De effluentkwaliteit is vergelijkbaar of beter.

Indien het bouwtechnisch mogelijk is, kan ook worden gedacht aan helofytenfilters op het dak of langs de gevel. Deze systemen zijn vooral toepasbaar voor het zuiveren van grijs water. Deze systemen dragen bij aan de vergroening van de stedelijke omgeving en hebben in de stad een positieve werking op de luchtkwaliteit (fijnstof) en de temperatuur.

Beheer

In de voorbezinktank/vetvang zal zich slib ophopen. Dit moet regelmatig worden verwijderd. Het helofytenfilter moet jaarlijks worden gemaaid.

Effecten/voordelen

Het maaisel bevat een deel van de nutriënten uit het afvalwater. Het kan worden gecomposteerd en als bodemverbeteraar aan de burgers worden teruggegeven voor de tuin. Daarmee wordt de kringloop voor een deel gesloten.

Het gezuiverde afvalwater kan ook als irrigatiewater in de beplanting worden gebruikt.

Helofytenfilters verwijderen, afhankelijk van de uitvoering en het beheer, veel stoffen uit het afvalwater, waaronder nutriënten, ziekteverwekkers en microverontreinigingen. Toch is de kwaliteit van het gezuiverde water niet altijd voldoende voor een directe lozing op het oppervlaktewater. Overleg met de waterkwaliteitsbeheerder is gewenst. Soms kan met een nazuivering alsnog de gewenste kwaliteit worden bereikt.

Een helofytenfilter vervult in het stedelijk gebied tal van andere waardevolle functies. Het heeft een natuurlijke uitstraling en kan een natuur- of een recreatieve functie hebben. Daarnaast draagt het bij aan het verbeteren van het stedelijk klimaat, onder andere door verlaging van de temperatuur op warme dagen.

Ervaringen

Helofytenfilters worden al jarenlang veelvuldig toegepast.

Beluchte helofytenfilters zijn relatief nieuw; er zijn enkele ervaringen mee in Nederland en België.

Terug