Urine als meststof
Afvalwater bevat veel waardevolle nutriënten, zoals stikstof (N) en fosfor (P). Het merendeel van de nutriënten in afvalwater is afkomstig uit urine. Door de urine apart in te zamelen, kunnen de nutriënten stikstof en fosfor goed worden hergebruikt. Omdat fosfor een eindige delfstof is, de voorraden geleidelijk aan uitgeput raken, en het als meststof essentieel is voor de landbouw, is er steeds meer maatschappelijke noodzaak om fosfor zoveel mogelijk uit het afvalwater terug te winnen.
Beschrijving systeem
Terugwinning en hergebruik van nutriënten is ook op de kleine schaal van een enkele woning mogelijk. De urine van de mannen kan apart worden ingezameld door urinoirs in de woning te plaatsen. Daarmee kan bijna 50% van de urine in een gezin worden gewonnen. Met scheidingstoiletten kan vrijwel alle urine worden ingezameld, maar er zijn op dit moment geen goede scheidingstoiletten op de markt.
De apart ingezamelde urine wordt eerst in een tank opgeslagen. De urine kan vervolgens worden afgevoerd om elders te worden verwerkt, maar kan ook als meststof in de eigen tuin of boomgaard worden toegepast. Urine mag wel voor eigen gebruik worden ingezet, maar urine mag vanwege de huidige meststoffenwetgeving niet als meststof worden verhandeld of in de reguliere landbouw worden toegepast (zie de regelgeving daarvoor).
Het transport van de urine naar de tuin kan handmatig (gieter) maar ook via een tank en ondergronds leidingstelsel direct naar de tuin worden geleid. Om overbemesting te voorkomen dient de tuin wel groot genoeg te zijn. De hoeveelheid stikstof in de urine van 1 persoon is op jaarbasis genoeg om een tuin van ruim 200 m2te bemesten. Om de urine veilig te kunnen verwerken, is een opslag van een half jaar nodig. De urine wordt bij voorkeur verdund met water in de tuin verspreid.
Ook als urine apart wordt ingezameld, blijft het nodig om het zwarte en grijze water te verwerken. Dit kan in het stedelijk gebied normaliter via de riolering worden afgevoerd. Indien er voldoende ruimte is (in een buitenwijk) is ook een lokale behandeling van afvalwater mogelijk. Zie hiervoor onder de mogelijkheden voor het buitengebied.
Beheer
De urineleidingen kunnen verstopt raken met urinesteen. Regelmatig doorspoelen met bijvoorbeeld mierenzuur (WC-eend) wordt daarom aanbevolen.
De urine dient voor gebruik 6 maanden te rusten om de eventueel aanwezige ziektekiemen te doden.
Effecten/voordelen
Het direct hergebruik van urine als meststof voor eigen gebruik is mogelijk en draagt bij aan de circulaire economie.
Verder wordt het plaatsen van een urinoir naast een gewoon zittoilet door veel mensen als comfortverhogend ervaren.
Overig
De extra kosten voor de noodzakelijke voorzieningen zijn relatief hoog en laten zich niet snel terugverdienen.
Ervaringen
In Zweden is ervaring opgedaan met het gebruik van urine als meststof. In Nederland is een pilot uitgevoerd bij het plaatsje Anderen in Drenthe.
't Natuurlijk huus in Raalte vangt urine en fecaliën gescheiden op. De fecaliën gaan naar de septic tank, de urine wordt gebruikt om de fruitbomen te bemesten.