Saniwijzer

Nieuwe sanitatie in de praktijk

Urine inzamelen voor struvietwinning

Fosfor is een delfstof. De wereldvoorraad ervan is eindig. Daarom is recyclen van fosfor - bijvoorbeeld door terugwinning uit afvalwater - van groot belang. Het merendeel van de fosfor in afvalwater is afkomstig uit urine. Door de urine apart in te zamelen, kan de erin opgeloste fosfor worden omgezet in struviet. Dit is een fosfaatmeststof die weer als kunstmest kan worden toegepast.

Beschrijving systeem

Door de plaatsing van watervrije urinoirs kan een deel van alle urine apart worden ingezameld. Via een aparte leiding loopt de urine in een opslagtank. De urine wordt door een tankwagen opgehaald, waarna deze op een verwerkingslocatie wordt verwerkt tot struviet.

Het zwarte water (toiletspoelwater) en het grijze water zullen op een andere manier moeten worden verwerkt. Dat kan bijvoorbeeld via een decentrale voorziening, zoals een compactsysteem of een helofytenfilter. Deze kan dan wel kleiner zijn, vanwege de veel geringere belasting met nutriënten. Het effluent hiervan kan worden geloosd op het oppervlaktewater of in de bodem.

Beheer

De urineleidingen kunnen verstopt raken met urinesteen. Regelmatig doorspoelen met bijvoorbeeld mierenzuur (WC-eend) wordt daarom aanbevolen.

Uitbreiding/aanpassing

Door plaatsing van urinescheidingstoiletten zou alle urine kunnen worden ingezameld. Dit is mogelijk zodra deze weer door fabrikanten worden geleverd. Hierbij is het echter van belang dat de urinescheidingstoiletten waterzuinig zijn. In de huidige generatie scheidingstoiletten gaat relatief veel spoelwater mee met de urine. Hierdoor is transport per vrachtwagen onnodig kostbaar.

De urine kan ook op andere manieren worden gebruikt: lokaal als meststof, voor de productie van algen, en in de toekomst mogelijk ook voor de productie van energie.

Ervaringen

Het inzamelen van urine in urinoirs en de afvoer naar een verwerkingslocatie is (als onderdeel van een pilot) toegepast in Hogeschool Windesheim, het provinciehuis in Assen en de waterschapskantoren in Meppel en Doetinchem. In deze projecten zijn als onderdeel van dezelfde pilot ook urinescheidingstoiletten geplaatst.

De eerste ervaringen met de verwerking van urine zijn opgedaan in de struvietreactor van Waterstromen BV in Olburgen en in de Saniphosinstalatie van GMB in Zutphen. Inmiddels hebben verschillende waterschappen op een RWZI een struvietreactor waar de urine verwerkt zou kunnen worden.

Onderzoek naar de het gebruik van urine in een brandstofcel wordt op pilotschaal uitgevoerd bij Wetsus/Wetterskip Fryslân in Leeuwarden.

Terug