Saniwijzer

Nieuwe sanitatie in de praktijk

Urine

Wat is urine?

Urine is de vloeibare afvalstof die door het lichaam wordt uitgescheiden. Een mens plast jaarlijks ongeveer 550 liter uit.

Wat zit er in?

Urine bevat nutriënten (stikstof en fosfaat) in een relatief geconcentreerde vorm. Daarnaast zitten er in urine hormonen en medicijnresten. De samenstelling van urine kan, afhankelijk van het voedingspatroon, sterk variëren. De tabel geeft een overzicht van verschillende analyses.

Afbeelding - Tabel Wat zit er in urine // tabel_wat_zit_er_in_urine_2.png (20 K)

Bron: Stowa-rapport 2010-30, Betuwse Kunstmest.

Wat kunnen we er mee?

  • Urine heeft eigenschappen die maken dat het als meststof goed inzetbaar kan zijn. Zie ook het rapport 'Toepassingsmogelijkheden voor urine in de landbouw'.en de website van SSWM. Voor toepassing moet de urine echter eerst worden gehygiëniseerd. In Zweden wordt een hygiënisatietijd van een half jaar aangehouden; een half jaar opslag van urine zorgt namelijk al voor een relatief schoon product. De urine kan ook door een technologische behandeling (pasteurisatietechnieken) worden gehygiëniseert.
  • Uit urine kunnen we grondstoffen (fosfaat, nitraat, stikstof en ammonium) terugwinnen, die vervolgens in de industrie of in de landbouw kunnen worden hergebruikt. Een veel gebruikte techniek is het laten neerslaan van de fosfor in de vorm van struviet. Zie ook het rapport 'Betuwse Kunstmest'en de website van SSWM.
  • Uit urine kan ook energie worden gewonnen. Er zijn met name door onderzoeksinstituut Wetsus verschillende onderzoeken gedaan. Er zijn nog geen praktijktoepassingen van bekend.
  • ’Moeders voor moeders’ zamelt urine van zwangere vrouwen in. Daaruit wordt het hormoon hCG geïsoleerd, dat wordt gebruikt bij vruchtbaarheidsbehandelingen.
  • Vroeger werd urine gebruikt bij het vervilten van wol.

Is het belangrijk nutriënten uit urine te hergebruiken?

  • Fosfaaterts is een eindige grondstof, die essentieel is voor de mondiale voedselproductie. Alle planten hebben fosfaat nodig om te groeien. Prognoses geven aan dat de winbare hoeveelheid fosfaat al op korte termijn (50 jaar) uitgeput kan zijn. Het hergebruik van fosfaat (bijvoorbeeld uit urine) kan die uitputting uitstellen. Daarnaast vermindert hergebruik onze afhankelijkheid van landen waar het fosfaaterts wordt gewonnen (Egypte, Marokko, China).
  • Stikstof is in onze atmosfeer in ruime mate aanwezig. Om stikstof echter in de juiste vorm beschikbaar te krijgen, moet dit via chemische processen worden gewonnen. Hiervoor zijn grote hoeveelheden fossiele energiedragers (voornamelijk aardgas) nodig. Hergebruik van beschikbare stikstof via nieuwe sanitatie heeft tweeledig voordeel: geen energieverslindende stikstofverwijdering en -winning.
  • Een mens produceert ongeveer 4 kg stikstof en 300 g fosfaat per jaar. Alle Nederlanders samen plassen per jaar dus 64.000 ton stikstof en 4.700 ton fosfaat uit. Dat is de moeite waard als je bedenkt dat dit ongeveer een tiende is van de totale stikstof- en fosfaatbehoefte van de Nederlandse landbouw.

Zijn er ook gevaren?
Urine is een schone, steriele grondstof, maar kan gemakkelijk besmet raken met ziekteverwekkende bacteriën. Zorgvuldig werken om besmetting te voorkomen is belangrijk.

Op Wikipedia leest u nog meer over urine.

Foto - Urinegebruik Cambodja // 000029_img_2817.jpg (161 K)

Foto: Gebruik van urine op een moestuin in Cambodja

Terug