Risico's
Bij nieuwe ontwikkelingen is het belangrijk de eventuele risico’s goed in beeld te hebben. In de eerste plaats kan dan een juiste afweging worden gemaakt tussen de beoogde voordelen van een project en de risico’s die daarbij wellicht worden gelopen. In de tweede plaats kan een risicoanalyse ook helpen tijdig op eventuele risico’s te anticiperen.
Nieuwe sanitatie
Het is niet zo dat nieuwe sanitatie altijd grotere risico’s met zich meebrengt dan meer conventionele oplossingen. Ook bij toepassing van deze laatste kan er van alles misgaan, maar is er door ervaring een zeker vertrouwen ontstaan. Bij nieuwe ontwikkelingen ontbreekt die ervaring logischerwijs en zullen we extra aandacht aan de mogelijke risico’s moeten besteden.
Op projectniveau zijn er verschillende typen risico’s:
- Financiële risico’s (kosten en financiering)
- Risico's met betrekking tot benodigde vergunningen en draagvlak
- Risico's met betrekking tot de juridische kaders
- Risico’s met betrekking tot de werking van het systeem
- Risico’s met betrekking tot beheer en onderhoud
- Risico’s met betrekking tot gebruik en draagvlak
Waterketenbeleid
De grootschalige implementatie van nieuwe sanitatie kan ook voor het bevoegd gezag risico’s met zich mee brengen. Over het algemeen zullen zij die risico’s zelf al in beeld hebben gebracht en verwerkt in hun waterketenbeleid. Dat kan ertoe leiden dat alleen bepaalde systemen worden toegestaan, dat er aanvullende effluentnormen worden gesteld, of dat er extra voorwaarden worden gesteld aan beheer en onderhoud.
Verschillen per project
De risico’s zijn uiteraard niet bij alle projecten gelijk. Sterk experimentele projecten, waarin nieuwe technologie voor het eerst in de praktijk wordt toegepast, kennen een heel ander risicoprofiel dan projecten waarvan er al meerdere met veel succes zijn toegepast. Kleine projecten hebben weer een ander risicoprofiel dan grote.
Opstellen van een risicoanalyse
Een risicoanalyse bestaat uit meerdere stappen. Allereerst is het van belang alle mogelijke risico’s te benoemen. Daarna volgt een beoordeling van de kans dat het risico zich ook echt voordoet en wat het effect zou kunnen zijn als het risico zich daadwerkelijk voordoet (Risico = kans x effect). Voor de belangrijkste risico’s kan dan worden aangegeven hoe deze kunnen worden voorkomen of hoe, als ze toch optreden, het beste kan worden gehandeld om het effect te voorkomen. Er zijn op internet vele voorbeelden van risico-analyses en checklists te vinden.
Praktijkervaringen risico’s bij nieuwe-sanitatieprojecten
Financiële risico’s
- Kosten aanleg vallen hoger uit dan begroot
- Kosten en baten komen bij verschillende partijen terecht
- Kosten van oude voorziening zijn nog niet afgeschreven
- Kosten beheer zijn hoger dan begroot of lopen onverwacht geleidelijk aan op
- Jaarlijkse lasten per gebruiker nemen toe door afname van het aantal gebruikers
Risico’s met betrekking tot benodigde vergunningen en draagvlak
- De inrichting is in strijd met het vigerend ruimtelijk beleid; er kan geen aanlegvergunning worden afgegeven
- De lozing vanuit de inrichting op het oppervlaktewater leidt tot ongewenste emissie; er kan geen lozingsvergunning worden afgegeven
- Er is onvoldoende draagvlak bij omwonenden
Risico's met betrekking tot de juridische kaders
- De gewenste medewerking van bewoners is vrijblijvend en kan juridisch niet worden afgedwongen, waardoor de bedrijfszekerheid van het systeem (op termijn) niet kan worden gegarandeerd
- De wet- en regelgeving belemmert gewenste ontwikkelingen (bijvoorbeeld: de mestwetgeving en afvalstoffenwet beperken de mogelijkheden voor hergebruik van grondstoffen als meststof)
- De uitleg van wet- en regelgeving is niet eenduidig en afhankelijk van de lokale interpretatie
Risico’s met betrekking tot werking van het systeem
- De techniek werkt elders goed, maar er zijn fouten gemaakt bij de aanleg
- De techniek werkt goed, maar vergt veel meer onderhoud, energie, etc.
- De techniek werkt goed, maar is over- of onderbelast en voldoet daardoor niet aan de lozingseisen
- De techniek werkt goed, maar vergt een aangepast 'gedrag' van gebruikers
- De techniek is experimenteel en voldoet niet aan de lozingseisen/verwachtingen
Risico’s met betrekking tot beheer en onderhoud
- De techniek heeft weinig regulier onderhoud nodig, maar het beheer is niet geregeld
- De techniek heeft specialistisch beheer en onderhoud nodig, maar dit is niet geregeld
- Beheer en onderhoud vindt plaats door niet gekwalificeerd personeel
Risico’s met betrekking tot gebruik en draagvlak
- De techniek werkt goed, maar stelt extra eisen aan het gebruik van sanitaire voorzieningen dan 'normaal'. Indien er op een bepaalde schaal niet aan wordt voldaan, leidt dat tot storing
- De techniek werkt goed, maar de gebruikers zijn in de toekomst steeds minder bereid de 'gevolgen van de techniek' te accepteren